Mi komencu per konfeso, eble iom kontraŭdira: mi estas nekredanto kaj mi ĉiusemajne sekvas la elsendojn de Radio Vatikana. Kompreneble, tio parte ŝuldiĝas al tio ke ili elsendas en Esperanto, kio eble estas pruvo ke foje nia lingvo iel proksimigas la homojn, sed ankaŭ pro alitipa konscia elekto. Mi pensas ke estas bona kutimo aŭskulti alies opiniojn, kaj tiuj elsendoj estas tre adekvataj rimedoj por koni unuamane la vidpunkton de la Eklezio. Mi loĝas en lando kie la katolikismo havas ankoraŭ influon, sed bedaŭrinde mi ne facile povas akiri objektivan informadon, ĉar la amaskomunikiloj de la hispania episkoparo, ĉefe la radio, fariĝis dum la lastaj tempoj la proparolantoj de politikaj ekstremistoj kaj demagogoj. En tiu senco, la senperaj opinioj de la vatikana radio estas multe pli profiteblaj.
Samtempe, ili ofte provizas per la foje necesa kvoto de indignigo, ĉefe kiam mi detektas trajton kiun mi persone ne povas elteni, kaj kiu fakte estas la plej granda riproĉo kiun mi faras al la Eklezio, kaj al kristanoj ĝenerale: la hipokritecon. Tion mi esprimis rekte antaŭ iom da tempo en privata mesaĝo kiun mi sendis al la redakcio de la radio, kaj kiun ili tre afable laŭtlegis tie kaj respondis per mesaĝo de kunlaboranto, pastro Hawkes-Teeples, pri la sinteno de la katolikismo pri hipokriteco.
Mi klarigu ke mia riproĉo ne direktiĝas al tio ke katolikoj foje diras unu aferon kaj faras alian, ĉar tio ja estas pli ĝenerala trajto de la mondo. La vera problemo estas ke, laŭ mia pritakso, ili supozas ke esti religiulo kaŭzas pli grandan moralan superecon, kaj do ili konkludas ke ili povas devigi sian vidpunkton al la ceteraj. Tamen, tio tute ne veras laŭ mia persona sperto. Nereligiaj homoj estas tiom moralaj kiom la katolikoj, kun la diferenco ke ili ne esperas ke la aliaj havu sian saman opinion ĉar ĝi estis diktata de profeto antaŭ dumil jaroj. Mi mem konsideras ke mi havas sufiĉe altajn moralajn kaj etikajn normojn, kaj ofte sentas min ofendita kiam oni sugestas ke la religio nepras por krei etikan kodon por ĉiuj homoj.
Hipokritecon mi vidas en tio ke la seksa moralo estas diktata de homoj kiuj ne povas havi sekson (sendepende ĉu ili tion obeas aŭ ne), aŭ ke la moralo pri riĉeco estu diktata de riĉa institucio, aŭ ke oni asertas sin defendanto de la malriĉuloj, dum, ekzemple, en mia lando la katolikaj lernejoj instruas ĉefe la idojn de la superaj kaj mezaj klasoj. Kaj kompreneble, mi ne povas akcepti ke la Eklezio sin kunsideru la ĉampiono de la toleremo, laŭ tio kio tre ofte aperas en la Vatikana Radio, dum mi loĝas en lando en kiu la Eklezio estis unu el la pilieroj de diktatora reĝimo.
La pasinta dimanĉo vidiĝis el Madrido unu el la pintoj de tiu katolika hipokriteco: la hispania episkoparo organizis demonstracion favore al la familio. Kompreneble, mi tute ne kontraŭus tiun iniciaton se ĝi simple volus favori la familion: ja en tiu sama momento mi estis zorganta pri tiu mia. Sed la fakta celo de la agado estis kontraŭbatali sociajn iniciatojn, inter kiuj la aprobo de samseksaj edziĝoj fare de la ĉilanda registaro. Do, dum tolerema socio agas por pliampleksigi la familian institucion, la Eklezio volas reveni al tradicia vidpunkto, el la epoko kiam ili diktis la leĝojn kaj la publikan moralon.
Ke fraŭlaj sinjoroj konsideru sin plejaj defendantoj de io kion ili ne praktikas ŝajnas al mi superrealisma. Kaj eble la plej bona ekzemplo de tiu absurda sinteno estas la opinioj lanĉitaj de la kordova episkopo en sia homilio pri tiu festo: «La “ministro” de la familio en la registaro de la Papo, kardinalo Antonelli, komentis al mi antaŭ kelkaj tagoj en Zaragozo ke Unesko programis por la venontaj dudek jaroj igi ke la duono de la monda loĝantaro estu samseksama» (ne, mi elpensis nenion nek modifis la kuntekston: temas pri laŭlitera traduko!)
Evidentas ke ili scias nenion pri la kreado kaj konservado de familio, kaj ke ili gvidas sin per pura ideologio, ne bazita sur persona sperto. Sed dum tiuj ĉi tagoj mi komprenis la veran kialon de la kontraŭfamilia ideologio de la katolika Eklezio. Ne ke dum sia tuttaga vivo ili apartiĝis de la instruo de Kristo, sed ke ili sekvas ĝin plej fidele, ĉar, laŭ la kristanaj tekstoj, Jesuo estis kontraŭa al la familio.
La familio en la Evangelio
Se oni ne kredas tion, mi sugestas ke vi mem legu la Biblion. Ne nepre la Malnovan Testamenton, tiun kolekton de mitoj de ŝemidaj paŝtistoj, kie la poligamio kaj la repudio estis malkaŝe defendataj, sed la fonton kiun oni konsideras la bazo de la kristana religio: la Evangeliojn. Pro pura koincido, mi tion faris dum tiuj ĉi festoj, interalie por memori kiel oni priskribas la Kristnaskon en la originala fonto (pri tio, vidu finan noton)
La plej granda surprizo kiun mi renkontis ĉe tiu senpera legado estis ĝuste la pritraktado de la familio. Ni prenu la plej detalan libron, la evangelion de Luko. Mi ne eniros la unuajn ĉapitrojn, pri la generado kaj nasko de Johano Baptisto kaj Jesuo, iom nenormalaj, sed kiuj supozeble havas simbolan kaj teologian intereson. Jen la ceteraj aperoj de familio en tiu evangelio:
Luko 2:49 Jesuo riproĉas siajn patrojn ke ili serĉis lin kiam li troviĝas en la templo. “Kaj li diris al ili: Kial vi serĉis min? ĉu vi ne sciis, ke mi devas esti en la domo de mia Patro?” (de Dio, kompreneble, ne de la alia paĉjo)
Luko 8:19-21 «Kaj alvenis al li lia patrino kaj liaj fratoj, kaj ili ne povis lin atingi pro la homamaso. Kaj oni sciigis lin: Via patrino kaj viaj fratoj staras ekstere, kaj deziras vin vidi. Sed respondante, li diris al ili: Mia patrino kaj miaj fratoj estas tiuj, kiuj aŭdas la vorton de Dio, kaj ĝin plenumas.» Kaj tuj ni transiras al sekva epizodo, restante klare ke li ne atentis ilin (cetere, la katolika Eklezio faras grandajn penojn por konvinki ke la vorto frato ĉikuntekste signifas parencojn, ĉar la panjo restis virga; la kunteksto tie ĉi kaj en aliaj lokoj tute malsubtenas tiun interpreton)
Luko 11:27-28 «Kaj dum li ĉi tion parolis, unu virino el la homamaso levis sian voĉon, kaj diris al li: Feliĉaj estas la ventro, kiu naskis vin, kaj la mamoj, kiujn vi suĉis. Sed li diris: Sed pli ĝuste, feliĉaj estas tiuj, kiuj aŭdas la vorton de Dio kaj observas ĝin.»
Luko 9:59-62 Ne nur estas interese ke ĉiuj disĉiploj forlasas siajn familiojn por sekvi lin (estas aludoj al tio ke iuj estis edzigitaj), sed Jesuo eksplicite petas ilin perdi kontakton kun la familio, kiel okazas en ajna detrua sekto. «Kaj li diris al alia: Sekvu min. Sed li diris: Sinjoro, permesu al mi unue iri kaj enterigi mian patron. Sed li diris al li: Lasu la mortintojn enterigi siajn mortintojn; sed vi iru kaj proklamu la regnon de Dio. Kaj ankoraŭ alia diris: Mi vin sekvos, Sinjoro; sed unue permesu al mi adiaŭi tiujn, kiuj estas en mia domo. Sed Jesuo diris al li: Neniu, metinte sian manon al la plugilo kaj rigardante malantaŭen, taŭgas por la regno de Dio.»
Pli eksplicite tio aperas ĉe Luko 14:26 «Se iu venas al mi, kaj ne malamas sian patron kaj sian patrinon kaj sian edzinon kaj siajn infanojn kaj fratojn kaj fratinojn, kaj eĉ ankaŭ sian vivon, li ne povas esti mia disĉiplo», Luko 18:29-30 «Kaj li diris al ili: Vere mi diras al vi: Estas neniu, kiu forlasis domon aŭ edzinon aŭ fratojn aŭ gepatrojn aŭ infanojn pro la regno de Dio, kaj kiu ne ricevos multoble en ĉi tiu tempo, kaj en la venonta mondo vivon eternan» aŭ Luko 21:16 «Sed vi estos transdonitaj eĉ de gepatroj kaj fratoj kaj parencoj kaj amikoj; kaj iujn el vi oni mortigos.»
Luko 12:51-53 «Ĉu vi supozas, ke mi alvenis, por doni pacon sur la tero? Mi diras al vi: Ne; sed pli vere disigon; ĉar de nun estos kvin el unu domo disigitaj, tri kontraŭ du, kaj du kontraŭ tri. Estos disigitaj patro kontraŭ filo, kaj filo kontraŭ patro; patrino kontraŭ filino, kaj filino kontraŭ patrino; bopatrino kontraŭ bofilino, kaj bofilino kontraŭ bopatrino.»
Luko 20:35 En la eterna vivo la mortintoj «nek edziĝas nek edziniĝas», kion cetere plej multaj katolikoj ignoras.
Kaj jam ne plu estas aludoj al la konkretaj familioj. Tiaj ja ekzistas ene de predikoj, sed mi preferis la predikadon per la ekzemplo. Iom kurioze, la evangelio de Johano mencias la ĉeeston de la panjo de Jesuo ĉe la kruco (sed ne ĉe la postaj aperoj ĉe la resurekto), sed ŝi malĉeestas en la ceteraj tri libroj inter la atestantoj, en unu plia el la pluraj kontraŭdiroj de la kvar inspiritaj de Dio libroj.
Eble por iuj el la legantoj, el protestantaj aŭ ortodoksaj tradicioj, tio jam estas sufiĉe konata aŭ eĉ banala, kaj ili miras pri mia pritraktado, sed en la katolika tradicio la fideluloj tute ne estas invitataj legi la Biblion, kaj nur antaŭ kelkaj jardekoj oni komencis sisteme traduki ĝin al la naciaj lingvoj. Certe ĉiu persona interpretado, kiel tiu kiun mi ĵus faris, estas tradicie severe malkonsilata. Jen kial nekredantoj en latinaj landoj kutime konas pli pri la Biblio ol katolikoj, kiel mi jam komentis en alia artikolo, kiam mi pritraktis la erarojn rilate al la koncipiĝo de Maria.
Nu, mi ne volas altrudi mian interpretadon al kredantoj, kaj eĉ ne postuli ke ili havu sian propran. Sed mi mencias tion por denove emfazi kiel absurde estas ke sekvantoj de homo kiu, laŭ la bazaj tekstoj de sia doktrino, ne fondis propran familion, kaj ne atentis siajn pli proksimajn familianojn, devigu la ceterajn alkonformiĝi al modelo kiun neniu el ili mem sekvas.
Postnoto: Por tiuj kiuj konas la kristnaskajn tradiciojn sed neniam legis la originalajn tekstojn, povas esti interese scii ke la naskiĝo nur menciiĝas en du el la kvar evangelioj, kaj per du rakontoj tiel malsimilaj kaj kontraŭdiraj, ke la Eklezio devis fari ion mezan kaj komplementan por nia distriĝo. Laŭ Mateo, la familio loĝis en Betleĥemo, alvenis la saĝuloj, Herodo ordonis mortigon de senkulpuloj, la familio fuĝis en Egipton, kaj poste iris en Nazareton ĉar Betleĥemo ankoraŭ ne estis sekura loko. Laŭ Luko la familio loĝis en Nazareto, Maria vizitis Elizabetan kaj revenis hejmen, vojaĝis Betleĥemon pro registrado, gastis en bestejo, estis adoritaj de paŝtistoj, oni lin cirkumcidis kaj prezentis en la templon, kaj revenis al Nazareto. Nu, kiel oni vidas, temas pri kompleta rakontado, kreita por ke ĝi pli-malpli koincidu kun antikvaj antaŭdiroj, aŭ por montri Jesuon kiel superanton de Johano Baptisto, sendube pli konata figuro tiutempe. En tiu ĉi kazo, mi preferas ke oni rakontu ĝin al ni tute preparita kaj maskita, ĉar la originalaj tekstoj nin seniluziiĝus.
Bv. atenti ankaŭ la komentojn en Esperanto faritajn en la hispanlingva versio de tiu ĉi blogero.
Kara Toño,
Mi ĉiam legas kun intereso viajn blogaĵojn pere de la E-planedo paĝo. Tamen ĉifoje mi estis iomete ĉagrenita. Mi ŝatus kompreni, kial en Hispanujo (landon kiun mi konas iomete) estas tiom da kolero kontraŭ la kristanismo kaj la religio ĝenerale.
Certe vi spertis tre dolorigan epokon dum la frankismo kaj ankoraŭ mi ne komprenas, kial la Eklezio apogis tiun fireĝimon. Kompreneble antaŭ la Dua Mondmilito la Eklezio tre timis pro ekspansio de komunisma idearo, tamen laŭ mi tio ne senkulpigas kaj ne povas senkulpigi la sintenon de la hispana eklezio kun la frankisma reĝimo. Do mi komprenas tiuaspekte la koleron de la hispanoj kontraŭ «tiu ĉi» eklezio.
Poste vi parolas pri hipokriteco de la katolikoj, certe ni estas ekzakte kiel ĉiuj kaj tiom malperfektaj kiom la aliuloj. Vi citis multe la evangeliojn (mi ne eblos diskuti pri via opinio, laŭ kiu, Jesuo estis malfamiliema, mi estas sufiĉe scihava pri tio), mi ankaŭ citu tiun ĉi frazon jesuan en luko: «Kaj ne juĝu kaj vi ne estos juĝitaj» (Lk 6, 37). Mi ne rajtas juĝi ĉar mi estas tiom pekema ol aliulo. Pardonu min pro paroli pri koncepto de peko, tamen kredi sin pli bona ol aliaj personoj estas peko ĉar ĝi estas tro-fiero.
Pri la diraĵo de la kordova ekleziulo, se vere li diris tion, nu mi diras ke li estas perfekta stultulo. Kompreneble (kaj eĉ feliĉe mi aldonus…) estas stultuloj eĉ en la estraro de la eklezio, samkiel ĉie.
Mi bedaŭrinde ne havas sufiĉan tempon por diskuti plurajn aliajn punktojn de via teksto, kvankam mi ŝategus tion fari. Mi ne volas kontraŭi vin, nur mi ŝatus diri ke ofte la gehomoj nekredantaj fariĝas malekzaktan imagon pri kio estas kristanismo, pri kio estas la Eklezio, pri kiu estas Jesuo. Mi pardonpetas pro paroleti pri mi: mi loĝas en ateismema lando, Francujo, kaj mi mem estis sendiisto ĝis 23 aĝa. Poste mi malkovris, ke ĉion kion mi kutime pensis pri Jesuo, Dio kaj kristanismo ĝenerale estis malveraĵoj aŭ malekzaktaĵoj. Ne konfuzu ni spiritualecon kun religio laŭ soci-politika aspekto. Tiuj kiuj vivas la fidon ĉiutage kaj profunde ne ŝatas meti sin en publikaj debatoj, ili serĉas pacon por ĉiuj kaj ne kritikas aliulojn pro sia vivmaniero, ili nur volas la plejbonon de ĉiuj homoj kaj preĝas por ili, por ke ĉiuj trovu sian vojon kaj vivu harmonie. Mi esperas, ke mi ne aspektos laciga al vi nek lekcio-donema, mi nur volus ke vi komprenu ke la katolikismo (kaj religio ĝenerale) estas io multe pli profunda kaj – me atreveria decir – bela ol oni kutime pensas. Ne ni malpliigu ĝin je demando pri nuraj formoj, t.e. «katolikoj kontraŭas tion, katolikoj favoras tion, ktp». Ne, katolikoj estas tre diversaj, el ĉiuj politikaj tendencoj. La plej grava afero laŭ ni estas ami Dion kaj ami ĉiujn homojn.
Mi pretas por plikonversacii kun vi pri tio se vi tion deziras. Kaj komplimentojn por viaj artikoloj.
Sincere via,
Kurawiri
Kara Tonyo: «havi sekson» estas la plej disvastigita idiotismo en ĉiuj lingvoj de la mondo: ĉiuj havas sekson, ĉu viran aŭ inan! 😉
Kara Kurawiri: estas notinde ke vi ne legis la artikolon de Tonyo, aŭ faris tion tre senatente. La respondo al demando: «kial en Hispanujo estas tiom da kolero kontraŭ la kristanismo kaj la religio ĝenerale» troviĝas en la teksto mem.
Tamen, mi nepre aldonu nuancon. La kolero ĝenerale direktiĝas kontraŭ la Eklezio (episkoparo) kaj kontraŭ la fanatikuloj (inter ili, kelkaj bigotaj ĵurnalistoj) kiuj alstrebas altrudi al la tuta socio siajn ideojn pri familio, kontraŭcipo, volonta graved-ĉeso, ktp. La normalaj katolikoj ne estas celo de kolero.
Do, (re)legu la artikolon de Tonyo.
Kara Manolo,
Fakte post atenta relegado mi notas, ke mi parte legis ĝin malobjektive antaŭe. Do mi pardonpetas pro maltrafaj komentoj. Tamen mi daŭre pensas, ke Tonjo en tiu ĉi artikolo tro ĝeneraligas pri katolikoj kaj ties episkoparo.
Pro tio via komento ŝajnas al mi pli justa. Tio ankaŭ donis al mi eblecon vidi kiagrade malsamas la eklezio jen en Hispanujo jen en Francujo. Tie ĉi, eble pro longtempa laika politiko, la eklezio ne metas sin en la politika vivo escepte por protesti kontraŭ ekz. amasa forigado de la Rom-oj far la registaro de Sarkozy. La t.n. fanatikuloj katolikaj estas tre tre minoritataj tie ĉi inter la katolika kredantaro. Tamen la eklezio defendas valorojn kio tio estas sia plej normala rajto. Poste oni tute havas la rajton kontraŭi tiujn valorojn. La plej grava afero estas, ke ĉiuj eblu pridiskuti ĉion ĉi pace kaj inteligente. Mi agnoskas, ke bedaŭrinde tio ĉi ne eblas fariĝi ĉiutempe.
Pri la analizo far Tonjo de la evangelioj mi devas diri, ke ĝi estas malprofunda kaj kliŝeema. Oni ne povas analizi tiajn tekstojn tiumaniere, ili estas spiritualaj tekstoj kiujn la kredanto devas mediti. La plej granda eraro estas legi ilin laŭlitere. Jam la t.n. Patroj de la Eklezio substrekis la egan gravecon de la simboloj. La tuta Biblio estas plen-plena de simboloj kaj alegorioj kiel la plejmulto de la religiaj kaj nereligiaj tekstoj antikvaj (kaj kiel la poezio kompreneble!). Ekz. la fajron, kiun Jesuo volas ĵeti sur la teron estas mema simbolo de la dia amo. Kiam Jesuo diras «Se iu venas al mi, kaj ne malamas sian patron kaj sian patrinon kaj sian edzinon kaj siajn infanojn kaj fratojn kaj fratinojn, kaj eĉ ankaŭ sian vivon, li ne povas esti mia disĉiplo» li diras, ke li estas pli grava ol ies familio. Ĉu tio ŝokas vin? Normale! Sed pensu bone: se Dio estas amo, do Jesuo (estante Dio Filo) estas la radiko mem de la amo inter familianoj. Sen Jesuo – sen la amo – la familio disiĝas. Same pri la vivo, sen Jesuo (= sen Dio) ne estas vivo. Li mem diris en Johano «mi estas la vojo kaj la vero kaj la vivo». Tio ŝajnas freneza sed estas metafiziko mem. La Kristo estas la «Logos», la Vorto de Dio, la Parolo mem kiu sencese faras la universon kaj ĉiujn estaĵojn. Sed ni estas iranta tro for kaj mi ne estas teologiisto.
Resume: la biblia tekstaro legeblas diversmaniere. Ĝi estas profundega oceano da signifaĵoj kaj spegulo de sia leganto.
Dankon Kurawiri pro via komento (kaj pro via sekvado)
Religio havas multajn diversajn flankojn, ne ĉiam apartigeblajn. Mi havas neniun problemon pri la persona sento pri religio, pri la maniero kiel konduki sian spiritemon. Mi ja povas diskuti kun homo pri tiaj aferoj el intelekta vidpunkto, sed se tiu sentas sian religiemon, mi tute respektas ilian elekton. Ja mi havas multajn amikojn kaj familianojn religiemajn, kaj havas neniun problemon kaj faras neniun riproĉon tiurilate.
Estas alia flanko publika kaj socia, pri kiu miaj sentoj estas iom pli ambiguaj. Ekzemple, pri la publikaj ritoj aŭ la eksteraj manifestiĝoj. Mi klopodas eviti ilin, krom se temas pri klara kultura manifestiĝo, sed kiam oni faras ilin sentrude, ankaŭtiukaze mi ne oponas kaj foje eĉ partoprenas. Mi nur bedaŭras la kazojn kiam oni misas tion kun la ŝtata sfero. Ekzemple, la ŝtataj funebroj en Hispanio ankoraŭ estas katolikaj, eĉ kiam la mortintoj estis nekredantoj aŭ religiuloj (ekzemple, post teroristaj atencoj aŭ simile). Tion mi alifoje protestis, kaj klopodis favori laikajn alternativajn, kiuj iom post iom firmiĝas en Hispanio.
Sed mia ĉefa protesto okazas en la pure publika sfero, kiam oni deziras utiligi la religion por favori politikajn opciojn. Kaj tiu estas bona ekzemplo. La katolika Eklezio kiel institucio tre senprestiĝiĝis en granda parto de la socio, pro ilia apogo al diktaturo, sed ili ankoraŭ tion ne akceptis. Ili devus montri humilecon, sed ankoraŭ gardas sintenon de morala supereco, kaj tio ĉi ne nur en Hispanio.
Mi bone scias ke ekzistas multaj specoj de katolikoj. Kaj mi scias ke plejmulto, almenaŭ mialande, tute ne interesiĝas pri la vera enhavo de sia religio. Bona ekzemplo estas la kompleta malkono pri eĉ la plej bazaj eroj de ilia doktrino. Jen kiam mi publikigis la tekstojn el la evangelio, kiun la fideluloj emas koni tre supraĵe. Sed mi ne volas doni lecionojn al iu ajn, interalie ĉar ĝuste mi estas la malplej adekvata homo por tio.
Dankon denove, kaj ne hezitu rekomenti ion ajn kion vi volas
(mi esperas per tiu ĉì teksteto ankaŭ esti respondinta kelkajn el la vidpunktojn de Roberto, kiujn li metis en la hispanlingva versio de la artikolo)
Postnoto: tiu ĉi komento estis respondo al la unua komento de Kurawiri, ĉar la dua alvenis dum la redaktado; mi preferas ne modifi nun kaj rerespondi poste
Manolo: jes, «havi sekson» nepre estas eraro ĝenerale. Sed eble ne ĉikaze 😉
dankon ankaŭ pro la cetero de la mesaĝo kaj pro la nuancigo
Kurawiri: dankon denove pro la rekomento.
La sinteno de la Eklezio en Francio kaj en Hispanio estas certe malsama. En iu momento ankaŭ parto de la episkopa hierarkio tie ĉi montris iom pli da modero, sed nun la ultraortodoksuloj reprenis sian potencon, favorate de la Vatikano, kiu vidas Hispanion kiel landon tro rapide perdantan iamajn sintenojn, kaj kiel spegulo kiu povus influi Latinamerikon. Jen kial tiel ofte venas tien ĉi kardinaloj aŭ eĉ la Papon… kun pli granda malvarmeco ol ili esperis.
La teksto de la kordova episkopo estas tute laŭlitera. Mi liveris la ligon, ĉar mi jam supozis ke multaj ne povus kredi ĝin. Sed notu ke li nur rakontas aserton de la kardinalo respondeca pri familiaj aferoj en Vatikano!
Pri la interpreto de la religiaj tekstoj: nu, mi invitis al la legado. Mi bone scias ke katolikismo malkonsilas personan interpretadon de la sanktaj tekstoj, kaj ke per tio mi falas en herezecon. Kiel kuriozaĵo, mi legis unue la tekston en la unua hispana traduko de la historia, kiun faris hispania protestanto en la baroka tempo, kiu tial devis fuĝi el la lando, persekutata de la Inkvizicio (mi faris tion pro literaturaj kialoj, sed poste kontrolis kaj citis laŭ la kutima katolika versio)
Mi ankaŭ scias ke oni povas interpreti simbole la tekstojn. Sed tiam ekestas problemo: se oni povas interpreti diversmaniere, kiel scii kiu interpreto taŭgas por publikaj celoj? Mi volas diri: mi ne enmiksiĝas en la privatajn interpretojn de la homoj, nek en la interpretojn de la Eklezio kiam tiu ĉi direktiĝas al ĝia fidelularo. Sed kial ili kuraĝas kontraŭi ekz. samseksajn edziĝojn ĝenerale, se tio baziĝas en unu el pluraj eblaj interpretoj? La publika demonstracio en Madrido baziĝis sur la festo de la Sankta Familio kaj montris tiun ĉi kiel bazon por sana familia kunvivado. Mi esperas ke mi montris almenaŭ ke tiu interpreto ne estas la nura ebla.
Kial Jesuo neniam edzigxis? Ne respondu cxar li estis Dio. Mi scias tion kaj ne demandas pri Jesuo/Dio/filo sed pri Jesuo/homo. Cxi tie oni skribas tri interesajn kialojn.
Mi estas sociologisto, pro tio, mi vidas religiojn kiel metaforoj de la ŝtato. En antikva Grekio, estis centoj da ŝtaturboj, sekve, estis centoj da gedioj. En Romia kaj Bizanca imperioj, estas potenta imperiestro, sekve la antikva katolikismo havis ĉiupova imperiestra Dio. Dum mezepoko, okazis feŭdismo, do oni komprenis la sanktulojn kiel «feŭdaj sinjoroj»: Sankta Lucio havis kiel «feŭdon» la okuloj, Sankta Jakobo havis kiel feŭdon la Galicio, Sankta Cecilio havis kiel feŭdon la muziko, ktp. kaj Dio estus imperiestro malproksima, kiel romia-ĝermana imperiestro, aŭ reĝo de Francio. Protestantoj volis nefeŭdan ŝtaton, sekve ili postuli rektan rilaton inter la civitano kaj la ŝtaton kaj rektan rilaton inter homo kaj Dio. Anarkistoj ne volas ŝtatestron, sekve, ne volas iun dion.
Alie, mi vidas eklezioj kiel politikaj partioj. Katolika eklezio agas klare kiel politika partio en latinidaj landoj, en Irlando, en Pollando, ktp. Ortodoksa eklezio agas kiel granda politika partio en Grekio kaj en Rusio. Tie, tiuj eklezioj apogas al malapogas la registraron laŭ siaj bezonoj kaj celoj. En landoj kiel Usono, Anglio, Svedio aŭ Ĉinio, katolika eklezio agas kiel minoritata partio.
Sekve, oni devas rigardi eklezion kiel partio kaj religion kiel politika metaforo aŭ ideala modelo de ŝtato. Do, komunista partio, ekzemple, agas malsame en malsamaj landoj kaj en malsamaj okazoj, same okazas al kristandemokrataj partio, ktp. Eklezioj, sociologie, estas malnovaj partioj, kiuj aperis antaŭ la modernaj, ne plu.
Ĉiuj kiuj eklezioj diras estas krovitaj per antikvaj metaforoj. La kunigo inter la «regno de la ĉieloj» kaj la hispana regno al hispana episkoparo estas necesa al hispanaj episkopoj, kiel la kunigo inter la 19-jarcenta Anglio al 21-jarcenta Hispanio estas necesa al hispanaj komunistoj.
Filozofiaj sentoj kaj duboj pri Dio, postvivo, dia justeco, ktp estas flankaj al katolika hierarkio, kiel deziro pri revolucio kaj socia justeco estas flankaj al hispanaj komunistoj. Tiu apartenas al historio al ambaŭ grupoj.
Kara Tonjo,
Multajn dankojn pro viaj du respondoj kiuj estis tute klaraj por mi.
Nur unu plian komenton al jenaj liniojn viaj:»Mi bone scias ke katolikismo malkonsilas personan interpretadon de la sanktaj tekstoj, kaj ke per tio mi falas en herezecon (…) Mi ankaŭ scias ke oni povas interpreti simbole la tekstojn. Sed tiam ekestas problemo: se oni povas interpreti diversmaniere, kiel scii kiu interpreto taŭgas por publikaj celoj?»
Nuntempe (ekde 1958) la katolika eklezio fakte forte invitas al la kredanto legi mem la bibliajn tekstojn. La persona kaj cxiuataga legado de la Biblio estas rekomendata samkiel partopreni la diservon. Pri la interepretado: la eklezio tute ne malpermesas personajn interpretadojn, cetere neeblas havi unu solan interpretadon de tiaj tekstoj. Ili naskas nature egan plurecon da interpretajxoj. Poste tie estas la eklezio por «gvidi» oniajn personajn interpretadojn komparinte ilin kun la t.n. Tradicio de la diversaj doktoroj de la Eklezio. Tio kio bonas laux mi en biblia interpretado estas, ke granda spaco da libereco estas lasata al la kredanto kiu devas legi kaj mediti la tekstojn en sia koro kaj en la Spirito. Vi parolis pri herezajxo: ekz. diri, ke Jesuo estis nur homo aux diri, ke li estis nur Dio, tio estas herezajxo, t.e. eraro, tamen oni rajtas erari sed oni ne rajtas proklami ke onia eraro estas la vero. Unu lastan aldonajxon: oni rekonas bonan interpretadon per la fruktoj kiujn gxi naskas.
Sicere via,
Kurawiri
Beĉjo: la interpreto de la aŭtoro estas interesa kaj ebla; sed pri la vivo de iu viro nomata Jesuo en Izraelo ni konas tiom malmulte kaj tiom nefidinde ke mi supozas ke oni povas dedukti ion ajn.
Roberto: la komparoj estas grandparte trafaj kaj ĉiukaze pensigaj. Oni povas resumi ke diojn kreas la socioj laŭ siaj ideoj. Ĝi estas sociologia versio de alia frazo pli malnova, atribuita al Ksenofano de Kolofono: «kiaj homoj, tiaj dioj». La individua psikologia versio de tiu aserto estis pruvita en la unua eksperimento de tiu ĉi listo: angle kaj hispane.
Kurawiri: mi parolis pri herezeco iom ŝerce 🙂 Sed estas vere ke la interpretado de la religio povas esti diversa; tiom diversa, ke en enketo farita antaŭnelonge en Hispanio, dek procentoj de la katolikoj praktikantaj kaj 25% de la ne praktikantaj ne kredas ke Jesuo ekzistis en la realo; 27% de la praktikantoj kaj pli ol duono de la nepraktikantoj ne kredas ke la animo ekzistas post la morto. Vi povas vidi la grafikaĵojn kun multe pli da informoj en tiu ĉi ligo. Mi vere surpriziĝas, ĉar ne temas pri subtilaĵoj, sed pri kerno de la kredaro. Eble pravas Roberto ke la religio estas por multaj kiel politika partio aŭ eĉ kiel futbalteamo.
Tiu grafikaĵoj estas interesaj. Ekzemple, «no creyentes», ŝajnas al mi strangega, ĉu ĝi inkluzivas protestantojn, judojn, islamanojn? Ŝajnas ke al hispanoj ekzistas nur du opcioj: katolikismo aŭ nekredemo.
Estas aliaj kulturaĵoj, ekzemple, pri la tri magoj. En Brazilo oni ne pensas pri ili. Se oni demandas eĉ al tradicia katolika pastro, li dirus ke tiu estas figuro aŭ metaforo por signifi ke Jesuo venis al ĉiuj popoloj (la tri reĝoj vere estas tri kiel filoj de Noa, kiu oriĝinis ĉiujn popolojn). Sed se oni demandis al brazilano pri Yemanjá, diino de la maroj, multaj eĉ «nekredantoj» diros ke ŝi ekzistas. Protestantoj certe dirus ke ŝi estas vere aktiva demono, ĉar al protestantoj, ĉiuj tradiciaj dioj estas demonoj. Mi kredas ke malmutaj brazilanoj pensas Yemanjá’n kiel metaforo de maraj danĝeroj.
Alie, oni preferas nei la faktojn ol ne havi interpretojn al ili. Certe materialisto preferus nei la danĝerojn de la maro ol akcepti la ekzistado de Yemanjá. Tiu ofte okazis en historio. Ekzemple, raciistoj neis la ekzistadon de meteoroj, ĉar ne estus ŝtonoj en la ĉielo. Hodiaŭ tiu estas tre ofta inter la memnomataj «sceptikistoj». Se «sceptkisto» trovus nifon, tiu preferus dubi pri la propra vidkapablo ol akcepti ĝian ekzistadon.
Mi pensas ke al hispanoj, ekzistas dilemo: aŭ oni akceptas la katolikan interpretadon pri Dio kaj la animo, aŭ neu Dion kaj animon. Scienca studo pri fantomo neeblas, ekzemple. Aŭ oni akceptas katolikan fantomon, aŭ oni neas komence ĝian ekzistadon, eĉ se oni vidas ilin.
Kristanismo estas–eble intence–ambigua afero kiu samtempe ekspluatas kontraŭajn ideologiajn tendencojn. Ĉi-kaze, temas pri revolucia & kontraŭrevolucia momentoj: 1e: starigo de militanta religio kontraŭ antaŭaj institucioj, 2e: firmigo de aktualaj aŭtoritatismaj kristanaj institucioj. Kompreneble, la meza kristano tro stultas pripensi la implicaĵoj de la kontraŭfamiliaj diraĵoj de la fikcia Jesuo.
Roberto: La eksplikojn pri la enketo vi povas trovi tie ĉi. Temas pri enketo de ĵurnalo, kaj do ne nepre la plej fidinda, sed aliaj montris simile koherajn rezultojn. La ĝenerala divido estas:
– Katoliloj «praktikantaj» (mi ne scias ĉu tio estas la vorto uzata alilande, sed en Hispanio nomiĝas tiel tiuj kiuj ĉeestas la semajnajn ritojn, kaj iel konsideras la instruojn de la pastroj kaj episkopoj): 28%. NOTO: estas eraro en la supra parto de la grafikaĵo, ĉar oni inversigis la nombrojn de praktikantoj kaj ne praktikantoj.
– Katolikoj «ne praktikantaj» (kiuj iel konsideras sin katolikoj, sed apenaŭ atentas la pastrojn, kaj nur iras en preĝejojn por ritoj kiel edziĝo kaj simile): 49%
– Ne kredantoj: 11% (mi supozas ke temas pri agnostikuloj, aŭ pri homoj iel spiritualemaj, sed ne sekvantaj specifan religion)
– Ateistoj: 10%
– Aliaj religioj: 2%
Pli signifoplene estas ke la nombro de katolikoj malpliiĝas draste ĉe malpli aĝaj homoj.
Pri skeptikismo, eble vi jam rimarkis ke mi havas plurajn tekstojn en la alia parto de mia retejo. Nu, oni povus respondi pli longe, sed mi resumas en du atentigoj. Unue, ke mi ĝenerale preferas raciajn eksplikojn al fenomenoj: se estas ŝtormo, eble estas bone navigi la ŝipon por eliri el ĝi ol ĵeti florojn al la diino de la maro por ke ŝi kvietiĝu; mi scias ke mia alirmaniero estas malpli romantika, sed, kion mi povas fari? Se homo diras ke en domo de najbaro loĝas fantomoj, eble estas socie pli adekvate ke mi tamen vizitu lin ol ke mi fidu ĝeneralajn opiniojn; ja kelkfoje estas pli taŭge suspekti pri sonoj de krakanta ligno ol de hantema mortinto; sed kompreneble vi rajtas kredi ankaŭ pri tio ĉi se vi volas.
Mi ja scias ke la Magoj estas tri. Ne ĉar tion diras pastro (en la nura evangelio kiu parolas pri ĝi aperas neniu nombro, kaj en la apokrifaj evangelioj la nombro forte varias). Mi scias ke ili estas tri ĉar… hodiaŭ alvenis tri donacoj!
Ke en mia hejmo loĝas krom mi tri homoj estas nur hazarda koincido 😉
Kompreneble al mi estas pli facile kompreni portugalon aŭ hispanon ol aliaj eŭropanoj (vere, portugaloj estas nur malbonhumoraj brazilanoj). Kiam mi legas, ekzemple, disputojn inter rusoj kaj germanoj, mi multon ne komprenas pro granda diferenco de kulturaj postulatoj. Do estas tre interesa al mi tiuj diskutoj en via blogo.