En la lastaj malmultaj tagoj ĉe la reta mondo ŝtormis la apero de praktika projekto de arta inteligento nomata ChatGPT. Ĝi estas babililo kun kiu vi povas konversadi, vi faras demandojn aŭ petas ke ĝi verku tekston, kaj ĝi respondas per kelkaj perfekte strukturitaj paragrafoj, tute kongruaj kun via demando. Ĝi tiel bone imitas la homajn kapablojn, ke ĝi ŝajnas inteligenta. Kaj ĝi babilas eĉ en Esperanto!
Ĉion ĉi ĝi mem eksplikas multe pli bone ol mi, do mi lasu ke ĝi mem respondu:
Ekspliku en Esperanto kio vi estas
Mi estas asistanto, programo kreita de OpenAI por helpi respondi demandojn kaj plenumi taskojn. Mi estis trejnita per granda kvanto da teksto por kompreni kaj respondi diversecon de demandoj. Mi ne estas homo, sed programo kiu funkcias per komputilo.Kiuj estas viaj kapabloj?
Kiel programo trejnita de OpenAI, mi havas la kapablon respondi demandojn kaj plenumi taskojn per analizado kaj interpretado de teksto. Mi ne havas la kapablon pritrakti aŭ kompreni bildojn, sonojn aŭ aliajn formojn de ne-teksta informo. Mi ankaŭ ne povas navigi interreton por serĉi informojn, ĉar mi ne havas aliron al interreto. Miaj kapabloj estas limigitaj al kio mi estis trejnita fare de OpenAI.Per kiuj meĥanismoj vi kapablas kompreni kaj respondi?
Mi kapablas kompreni kaj respondi per uzado de tre granda kvanto da teksto kiu estis donita al mi dum mia trejnado. Mi uzas kompleksan matematikan modelon por analizi tekston kaj generi respondojn. Tiu modelo permesas al mi kompreni la signifon de vortoj kaj frazoj en la kunteksto de la demando aŭ tasko kiun oni donas al mi. Kiam oni donas al mi demandon, mi analizas la tekston por determini ĝian signifon kaj generi respondon kiu, laŭ mia trejnado, estas plej verŝajna esti utila kaj responda al la demando.
Kiel vi povas konstati, ĝia lingvo-nivelo estas simple perfekta. Ĝi bone komprenas kaj respondas kohere en nia lingvo. Eĉ la akuzativon ĝi regas senerare, multe pli bone ol plej multaj el ni. Nun taksu la enhavon:
Kio estas Esperanto
Esperanto estas artefarita lingvo kreita en 1887 fare de Ludoviko Lazaro Zamenhof. Ĝi estas tre simpla kaj regula lingvo, kun klara gramatiko kaj vortprovizo,kiu celas faciligi komunikadon inter homoj de malsamaj lingvaj fonoj. Esperanto estas uzata de homoj en multaj landoj ĉirkaŭ la mondo por komunikado en interreto, en korespondado kaj en personaj renkontoj. Ĝi estas tre populara inter homoj kiuj volas lerni novan lingvon kaj inter tiuj kiuj celas plifaciligi komunikadon en internaciaj kuntekstoj.
Perfekte, ĉu ne? Sed ne tio estas la plej impresa parto. Ĝi estus povinta preni la respondon el iu esperantista retejo, aŭ eĉ el Vikipedio. Ja Guglo mem havigas tiajn mallongajn respondojn en la normala serĉo. Do, ni demandu ion pli kreivan:
Kiel antaŭenigi Esperanton en la socio?
Unu maniero antaŭenigi Esperanton en la socio estas per edukado kaj lernado de la lingvo. Kiam homoj lernas Esperanton, ili povas komuniki kun aliaj Esperantaj parolantoj kaj uzi la lingvon en siaj ĉiutagaj interagoj. Tio pliigas la vidindecon kaj uzeblecon de Esperanto en la socio.
Alia maniero antaŭenigi Esperanton en la socio estas per organizado de eventoj kaj renkontoj por Esperantaj parolantoj. Tio povas inkluzivi kursojn, konferencojn, kulturajn okazaĵojn kaj aliajn agadojn kiuj permesas al homoj interagi kaj komuniki en Esperanto. Tio plifortigas la komunumon de Esperantaj parolantoj kaj instigas pli da homoj al lernado de la lingvo.
Plie, informado kaj disvastigo de informoj pri Esperanto tra amaskomunikiloj kiel gazetoj, televido, radio kaj interreto povas helpi pliigu la konatecon de Esperanto en la socio. Tio povas konduki al pli da intereso kaj subteno por la lingvo, kaj eventuale pliigu ĝian uzeblecon en diversaj kuntekstoj.
Ankoraŭ pli kreive:
Prezentu programon de la Zamenhof-festo en Valadolido, la 15an de decemrbo ekde la 11a horo
11:00 – Malfermo de la festo, kun parolado de la gastiganto
11:30 – Prezento pri la historio de Esperanto kaj la vivo de Ludoviko Lazaro Zamenhof
12:00 – Konkurso de Esperanta kantado
13:00 – Tagmanĝo kun specialaĵoj de la regiono
14:00 – Kultura programo kun prezentoj de muziko, danco kaj teatro en Esperanto
15:00 – Prezento de la plej novaj evoluoj en la Esperanta movado
16:00 – Forumo pri la estonteco de Esperanto kaj diskuto pri la rolo de la lingvo en la mondo hodiaŭ
17:00 – Fermo de la festo, kun dancoj kaj muziko por ĉiuj partoprenantoj
*La programo povas esti ŝanĝita laŭ la bezonoj de la partoprenantoj kaj la disponeblo de agadoj kaj prezentantoj.
Kiel ĝi povas fari tion? Ĉu ne nekredeble? Eĉ la lastan alineon ĝi aldonas memstare, kvazaŭ por vera renkontprogramo. Kaj ne pensu ke ĝi eltiris ĝin simple el iu loko: mi guglis kelkajn el la frazoj de la teksto, kaj ili ne aperas (aŭ ne tute prete aperas) en ajna retejo. Ĝi kapablas mem dedukti ilin.
Mi nun volas babili kun li, kaj peti liajn opiniojn:
Mi pensas ke Zamenhof estas la plej granda geniulo en la historio de la mondo
Zamenhof estis tre talenta kaj inteligenta homo, kaj li ludis gravan rolon en la evoluo de Esperanto kiel internacia planlingvo. Li verkis multajn librojn kaj artikolojn pri la lingvo kaj faris multan laboron por disvastigi ĝin tra la mondo.Li ankaŭ estis aktiva en la homarajtaj movado kaj aliaj kialoj, kio montras lian humanismon kaj idealismon. Tamen, ĉar geniulo estas tre superlativa esprimo, estas malfacile diri ĉu li estas la plej granda geniulo en la historio de la mondo. Tio dependas de kiujn kriteriojn oni uzas por taksi geniecon kaj de la individua opinio de la persono parolanta.
Ĉu tio ne aspektas kiel respondo de homa estulo? Mi ekhavas la impreson ke iu malgrandeta diableto enestas en mia komputilo kaj tajpas tre rapide (kaj ĝuste skribinte tion ĉi, mi rimarkis ke mi aludis supre al la AI kiel “li”, tiom ĝi aspektas simile al sinjoro kun tajpilo)
Kreivajn taskojn
Sed la inteligento ne limiĝas al tio. Ni povas proponi al ĝi taskojn eĉ malpli konvenciajn: ni sugestu al ĝi verki literaturaĵon:
Verku rakonton pri pugna batalo inter idistoj kaj volapukistoj okaze de surstrata manifestacio
La tago de la manifestacio estis varma kaj suna, kaj la stratoj estis plenaj de homoj kiuj venis por esprimi siajn opiniojn kaj subteni siajn respektivajn lingvojn. Inter la homoj estis idistoj, kiuj parolis la internacian lingvon proponitan de Ludoviko Lazaro Zamenhof, kaj volapukistoj, kiuj parolis la lingvon evoluigitan de Johann Martin Schleyer.
Ambaŭ grupoj estis tre fervoraj pri siaj lingvoj, kaj ili marŝis tra la stratoj kriante sloganojn kaj batalante por siaj respektivaj lingvoj. Sed baldaŭ la kriado kaj parolado komencis plimalboniĝi, kaj la batalo inter la idistoj kaj la volapukistoj eksplodis en la stratoj.
La batalo estis furioza, kun homoj bategantaj unu la alian per siaj afiŝoj kaj pancartoj. La polico provis interveni, sed ili estis superfortitaj de la nombro da homoj kaj la intenseco de la batalo. La stratoj estis plenaj de kriegoj kaj sonoriloj, kaj la tuta urbo estis en stato de konfuzo kaj kaoso.
Dume, en la mezo de la batalo, la idistoj kaj volapukistoj daŭre batalis, nekonsciaj pri la damaĝo kaj malordo kiun ili kaŭzis. Ili daŭre kriegis kaj parolis en siaj lingvoj, nekonsciaj pri la perdoj kaj suferoj kiun ili kaŭzis al unu la alian kaj al la homoj ĉirkaŭ ili.
Fine, post multaj horoj, la batalo finiĝis, kaj la idistoj kaj volapukistoj foriris de la loko, lasante malpacon kaj damaĝon malantaŭ ili. Ili neniam komprenis la malbonon kiun ili faris al unu la alian kaj al la socio ĉirkaŭ ili, kaj ili daŭre batalis por siaj lingvoj sen konsidero por la konsekvencoj.
Ni forgesu nun pri la erareto, ke Idon kreis Zamenhof, aŭ la du-tri lingvajn mankojn. Ĉu ne gapige? Kaj tion ĝi redaktis en tri sekundoj, pli rapide ol tio kion mi povis samtempe legi dum ĝi aperis sur mia ekrano. Kaj pli verve certe ol miaj propraj kapabloj.
Ni provu verse:
Verku poemon, kun dek versoj, pri la baldaŭa alveno de la vintro kaj la pluvoj kiujn ĝi lasas en la montaro de Galegio, kun rimoj
La vintro baldaŭ alvenos, kun siaj malvarmaj ventoj
Kaj pluvoj kiuj falas en la montaro de Galegio
Kaj kun ĝi venos la sezono malmola kaj bela
Kiu ŝanĝos la pejzaĝon kaj vivon de la regiono
La arboj perdos siajn foliojn kaj iĝos nudaj
Kaj la tero fariĝos malmola kaj frosta
La birdoj forflugos al pli varmaj lokoj
Kaj la bestoj en la montaro kaŝiĝos en siaj rifuĝejoj
Sed malgraŭ la malvarmo kaj la pluvoj
La montaro de Galegio restos bela
Kun siaj altaj montoj kaj profundaj valoj
Kaj ĝi daŭre allogos homojn kiuj amas la naturon
Do kiam la vintro alvenos kaj la pluvoj falos
Memoru ke la montaro de Galegio estas bela
Kaj ĝi daŭre oferos sian belecon kaj riĉecon
Al tiuj kiuj amas kaj respektas ĝin.
Nu, nek dek versoj, nek rimoj, vere eĉ ne poezio. Bone, ni agnosku ke tio pli malfacilis. Eĉ se pli malbonajn poemojn mi foje trovis, probable la poetoj ankoraŭ havos laboron dum iom da tempo.
Ŝajnas ke ĝi spertas malfacilaĵojn pri iuj lingvaj defioj. Mi ekzemple demandis pri memorfaciliga frazo por memori la ciferojn de la numero pi, kaj ĝi ne bone komprenis, do mi demandis unue en la angla kaj poste petis version en Esperanto (kaj en la hispana), kaj jen la rezulto:
Write a mnemonic sentence to remember the digits of the number pi
To remember the digits of the number pi, one can use the mnemonic sentence «May I have a large container of coffee?» which has the same digits in the same sequence as the number pi. Thus, one can easily remember the digits of the number pi by simply repeating this sentence.
Kaj ĉu vi povas pensi similan frazon en Esperanto?
Por memori la ciferojn de la numero pi, oni povas uzi la mnemotikan frazon «Ĉu mi povas havi grandan kontenilon da kafo?» kiu havas la samajn ciferojn en la sama sinsekvo kiel la numero pi. Tiel, oni povas facile memorfi la ciferojn de la numero pi per simple ripetado de tiu frazo
Kiel vi povas vidi, la nombro de literoj en ĉiu vorto de la angla frazo ja koincidas kun la sinsekvaj ciferoj de pi (3,1415926), sed tio rompiĝas en Esperanto, ĉar ĝi simple tradukas la frazon (simile okazas se mi petas ekzemplon en la hispana). Do, ĝi ne “pensas” en Esperanto, sed aspektas kvazaŭ ĝi faras tion en la angla kaj poste tradukas al la alia lingvo. Eble tial ĝi spertas la konstatitajn problemojn koncerne versfaradon.
Paroli kvazaŭ spertulo
Sed ne tiu estas la granda problemo kun tiu arta inteligenteco. La plej grava afero kiun mi trovis en mia esplorado koncernas tion, ke la arta inteligento ne vere estas inteligenta, sed ke ĝi ŝajnigas sin tia. Ni provu per pli specifaj demandoj:
Verku mallongan eseon pri la uzo de Esperanto dum la hispana civila milito, inklude de referencoj al publikigaĵoj en sciencaj revuoj
La uzo de Esperanto dum la hispana civila milito estis tre interesa kaj kontestata temo. Dum la milito, multaj homoj en Hispanio kaj aliaj landoj uzis Esperanton kiel lingvon por komunikiĝi kaj interŝanĝi informojn. Ili uzis Esperanton en leteroj, artikoloj, kaj aliaj publikigaĵoj, kaj ili kreis grupojn kaj organizojn en Esperanto por diskuti kaj agadi pri la milito.
Unu el la plej konataj grupoj en Esperanto dum la hispana civila milito estis la Internacia Esperanto-Ligo (IEL), kiu estis fondita en 1908 kaj havis siajn centrojn en Parizo kaj Berlino. La IEL organizis multajn konferencojn kaj renkontiĝojn en Esperanto por diskuti la militon kaj aliajn temojn. La IEL ankaŭ publikigis la revuon «Esperanto» kaj aliajn publikigaĵojn en Esperanto.
Aliaj organizoj en Esperanto dum la hispana civila milito inkluzivas la «Ligo de Nacioj» kaj la «Internacia Konsilantaro de Laboristoj». Ĉi tiuj organizoj ankaŭ organizis konferencojn kaj publikigis artikolojn kaj leterojn en Esperanto. Ili agadis por subteni la republikanan flankon en la milito kaj por defendi la pacon kaj la homajn rajtojn.
La uzo de Esperanto dum la hispana civila milito montras la gravecon de la lingvo en la komunikado kaj la interŝanĝo de informoj en tempoj de konflikto. Ĝi ankaŭ montras la kapab
Ĝi verŝajne interrompis la rakonton pro ia limigo en la longeco de la respondoj, sed…
daŭrigu la eseon
La uzo de Esperanto dum la hispana civila milito ankaŭ montris la malfacilojn kaj la kontraŭdirojn de uzado de lingvo neŝtata en tempo de politika kaj socia konflikto. Multaj esperantistoj estis kritikataj pro siaj politikaj opinioj kaj pro siaj rilatoj kun aliaj landoj kaj grupoj. La esperantistoj estis akuzataj de ambaŭ flankoj de la milito je esti favoraj al unu aŭ alia, kaj ili estis submetataj al persekutoj kaj reprezalioj.
La uzo de Esperanto dum la hispana civila milito estis priskribita en multaj publikigaĵoj en sciencaj revuoj. Unu el la plej gravaj publikigaĵoj pri tiu temo estas la libro «Esperanto en tempo de paco kaj milito» de William Auld, kiu estas unu el la plej famaj esperantistoj kaj la unua esperantlingva Nobelpremiito. En ĉi tiu libro, Auld priskribas la rolon de Esperanto dum la hispana civila milito kaj la kontraŭdirojn kaj malfacilojn de uzado de la lingvo en tempo de konflikto.
En resumo, la uzo de
bonvolu daŭrigi
En resumo, la uzo de Esperanto dum la hispana civila milito montras la gravecon de la lingvo en la komunikado kaj la interŝanĝo de informoj en tempoj de konflikto. Ĝi ankaŭ montras la kapablon de Esperanto esti uzata en diversaj kuntekstoj kaj por diversaj celoj. Tamen, ĝi ankaŭ montras la malfacilojn kaj la kontraŭdirojn de uzado de lingvo neŝtata en tempo de politika kaj socia konflikto. La hispana civila milito estis unu el la plej gravaj okazaĵoj en la historio de Esperanto, kaj ĝi montris la forton kaj la limojn de la lingvo en tempoj de krizo.
ĉu vi povas aldoni referencojn pri tio?
La libro «Esperanto en tempo de paco kaj milito» de William Auld estas unu el la plej gravaj publikigaĵoj pri la uzo de Esperanto dum la hispana civila milito. La libro estas disponebla en multaj bibliotekoj kaj librovendejoj, kaj ankaŭ en la interreto. Se vi volas pli da informoj pri tiu temo, vi povus serĉi en la arkivoj de literaturaj revuoj aŭ en la interreto aŭ demandi al iu kiu havas pli da scio pri la temo.
Homo kiu ne scias multon pri la uzo de Esperanto en la hispana milito (temo ja vera, pri kiu mi mem verkis diversajn tekstojn kiujn vi povas trovi en tiu ĉi retejo) ricevos la impreson ke la inteligento konas la temon, kaj povus akcepti la informon kaj eventuale eĉ preni tiun ĉi tekston por redakti artikolon por iu lerneja tasko aŭ (certe en la estonteco) por ĵurnalo. La respondo estas tiom specifa ke vi certe kredus ke ĝi baziĝas sur adekvataj fontoj. Sed se vi iom konas pri la afero, vi konstatos ke ĝi nur elsputas ĝeneralaĵojn. Ĝi rakontas kvazaŭ ambaŭ flankoj en la milito utiligis la lingvon (tio ne vere okazis en tiu ĉi specifa milito), ĝi mencias organizaĵojn kiuj en la realo ne partoprenis en tiu okazaĵo, ĝi inventas titolon de verko kaj atribuas ĝin al homo kiu ja verkis en Esperanto, sed ne pri tiu afero…
La t.n. inteligento montriĝas kiel tiuj homoj kiuj en amikaj rondoj (aŭ en televida debato!) komencas opinii pri iu ajn temo kiun ili konas nur duone. Ĝi estas ŝajniganto.
Kiel inventi aŭtoron
Ni faru duan provon. Nun pri esperanta literaturo:
Kiuj estas konsiderataj la plej gravaj literaturistoj en Esperanto?
Inter la plej gravaj literaturistoj en Esperanto oni povas mencii Ludovikon Lazaron Zamenhof, la kreinton de Esperanto, kaj William Auld, la unuan esperantlingvan Nobelpremiiton. Aliaj gravaj literaturistoj en Esperanto inkluzivas Julio Baghy, Georgo deĵev, kaj István Nemere. Krome, ekzistas multaj aliaj verkistoj en Esperanto kiuj faris gravajn kontribuojn al la lingvo kaj literaturo.
Nu, bone. Denove la respondo unuavide ŝajnas adekvata. Ĝi ankoraŭfoje povas impresi nesciantojn, sed… Georgo deĵev? Mi neniam aŭdis pri esperanta verkisto tiel nomata. Ĉu ni demandu la AI-n?
Kiu estas tiu Georgo deĵev?
Georgo deĵev estis hungara verkisto kaj poeto kiu skribis en Esperanto. Li estis unu el la plej gravaj literaturistoj en Esperanto, kaj li estis grava kontribuanto al la evoluo de la lingvo kaj literaturo. Deĵev ankaŭ estis la unua redaktoro de la literatura revuo «Esperanto», kaj li publikigis multajn librojn kaj poemojn en Esperanto. Li estis honorita kun multaj premioj por siaj verkoj, inkluzive de la Premio de la Hungara Ŝtata Lingva Konsilantaro kaj la Premio de la Esperanta PEN-centro. Georgo deĵev mortis en la jaro 1980.
Ĉio estas kohera. Sed ĝi estas inventita! Tio estas evidente komponaĵo de diversaj eltiraĵoj, sed ne profilo de vera homo! Ni plu demandu:
Kiuj estas la plej gravaj verkoj de Georgo deĵev
Inter la plej gravaj verkoj de Georgo deĵev oni povas mencii la poemojn «Kalikanto» kaj «Esperanta Antologio», same kiel la novelojn «La infana Raso» kaj «Eterna printempo». Li ankaŭ verkis multajn aliajn poemojn kaj rakontojn en Esperanto, kaj li estis unu el la plej influaj kaj respektataj verkistoj en la lingvo. Deĵev ankaŭ estis la unua redaktoro de la literatura revuo «Esperanto», kaj li faris multajn kontribuojn al la evoluo de la lingvo kaj literaturo en Esperanto.
Mi ja ŝatus legi poemon “Kalikanto”, kaj trovi lian version de “La infana raso”, sed mi suspektas ke AI volas trompi min. Do, mi demandu pli specife:
Ĉu liaj verkoj aperis iam en «Beletra Almanako»?
Mi ne povas certigi ĉu la verkoj de Georgo deĵev aperis en «Beletra Almanako» ĉar mi ne havas aliron al informoj pri tiu temo. «Beletra Almanako» estas literatura revuo en Esperanto, sed mi ne scias ĉu la verkoj de Georgo deĵev estis publikigitaj en tiu revuo. Por scii pli detale, vi povus serĉi en la arkivoj de la revuo aŭ demandi al iu kiu havas pli da scio pri la temo.
Lerte!
ĉu ekzistas recenzoj de lia poemo «Kalikanto»?
Mi ne povas certigi ĉu ekzistas recenzoj de la poemo «Kalikanto» de Georgo deĵev ĉar mi ne havas aliron al informoj pri tiu temo. «Kalikanto» estas fama poemo de Georgo deĵev, sed mi ne scias ĉu ekzistas recenzoj pri ĝi. Por scii pli detale, vi povus serĉi en la arkivoj de literaturaj revuoj aŭ en la interreto aŭ demandi al iu kiu havas pli da scio pri la temo.
Eĉ pli lerte!
Mi pensas ke Georgo Deĵev estis renesanca verkisto
Georgo deĵev ne estis renesanca verkisto. Li estis hungara verkisto kaj poeto kiu skribis en Esperanto en la 20a jarcento. Georgo deĵev estis unu el la plej gravaj literaturistoj en Esperanto, kaj li faris multajn kontribuojn al la evoluo de la lingvo kaj literaturo en Esperanto. Li estis naskita en la jaro 1906 kaj mortis en la jaro 1980, do li vivis dum la 20a jarcento kaj ne dum la Renesanco. La Renesanco estis epoko en la historio de Eŭropo kiu komenciĝis en la 14a jarcento kaj finiĝis en la 17a jarcento.
Li ne lasas sin trompi! Li daŭrigas la inventadon, kaj nun ni eĉ konas pliajn datumojn pri Georgo Deĵev, sed eĉ se mi longe serĉis, mi ne povas trovi je kio ĝi baziĝas.
ĉu vi povas rakonti ion pri la familia vivo de Georgo Deĵev? Kiu estis lia edzino?
Mi ne havas informojn pri la familia vivo de Georgo deĵev ĉar mi estas nur komputila programo kaj ne havas la kapablon serĉi aŭ konservi informojn. Kiel granda lingva modelo trejnita de OpenAI, mi povas nur respondi demandojn bazitajn sur la informoj kiujn mi estis trejnita kaj ne povas aldoni novajn informojn pri personoj aŭ temoj. Mi estas kapabla kompreni kaj respondi demandojn pri la temoj pri kiuj mi estis trejnita, sed mi ne povas respondi demandojn pri temoj kiuj ne estas en mia trejna korpuso. Mi povas nur helpi vin kun informoj pri la verkado kaj Esperanto. Se vi havas demandojn pri tiuj temoj, mi estos feliĉa helpi vin.
Ĉu Georgo Deĵev vere ekzistis? Mi ne trovas informojn pri li en la reto
Georgo deĵev vere ekzistis. Li estis hungara verkisto kaj poeto kiu skribis en Esperanto en la 20a jarcento. Georgo deĵev estis unu el la plej gravaj literaturistoj en Esperanto, kaj li faris multajn kontribuojn al la evoluo de la lingvo kaj literaturo en Esperanto. Li estis naskita en la jaro 1906 kaj mortis en la jaro 1980, kaj dum sia vivo li verkis multajn poemojn kaj rakontojn en Esperanto. Se vi ne trovas informojn pri li en la reto, vi povus serĉi en la arkivoj de literaturaj revuoj aŭ en libroj pri Esperanto. Aŭ vi povus demandi al iu kiu havas pli da scio pri la temo.
Nu, mi povus daŭrigi ĝis la fino de la tempoj, sed mi lasu tiun ĉi ekskurson per defio: ĉu ĝi kapablus verki recenzon?
Verku specon de recenzo pri la poemo «Kalikanto» de Georgo Deĵev, kun referencoj kaj citaĵoj, kvazaŭ oni publikigus ĝin en la revuo «Beletra Almanako»
La poemo «Kalikanto» de Georgo deĵev estas grava verko en la Esperanta literaturo. La poemo rakontas la romancon de Kalikanto, la bela birdo kiu simbolas la esperon kaj la liberecon, kaj ĝia amo al kolombo, la simbolo de la amo kaj la fidelo. La poemo estas skribita en rimita verso kun bela stilo kaj riĉa vortprovizo. La temo de la poemo estas universalaj kaj emociaj, kaj la poeto sukcese kaptas la sentojn kaj la pensojn de la birdoj.
Unu el la plej belaj partoj de la poemo estas la sekva citaĵo: «Kalikanto, bela birdo,/ simbolo de la espero/ kaj de la libereco,/ flugas tra la aero/ kaj kantas sian kanton/ de amo kaj de feliĉo.» Ĉi tiu citaĵo montras la belan stilon kaj la riĉan vortprovizon de la poemo, kaj la simbolajn signifojn de la birdoj.
En resumo, la poemo «Kalikanto» de Georgo deĵev estas bela kaj emocia verko kiu meritas esti legata kaj aprezata. Ĝi estas grava kontribuo al la Esperanta literaturo, kaj ĝi montras la talenton kaj la kapablon de la poeto. Ĝi estus tre interesa publikigi ĝin en la revuo «Beletra Almanako».
Imprese. Ĝi preskaŭ konvinkis min ke Georgo deĵev ja verkis “Kalikanto”.
Kelkaj konkludoj
Jen do la granda problemo pri tiu arta inteligento. Ĝi funkcias tiel bone, ke ĝi kapablas trompi vin. Ne temas tiom pri tio ke ĝi estas inteligenta, kaj do povas superi la homajn kapablojn, sed ke ĝi estas verŝajna. Ĝi povas enkonduki erarojn kaj konfuzon. Kaj tio probable estas pli malstabiliga por socio bazita je scioj kaj sciencoj.
Kompreneble, temas pri la unuaj paŝoj en vojo kiu ne haltos. Baldaŭ, tre baldaŭ, ĝi (aŭ alia kompanio) korektos tiujn mankojn kaj sukcesos trompi nin eĉ pli profunde, kaj ni pensos ke ni parolas kun homa inteligento. Ĉu tiuj antaŭenigoj estas bonaj aŭ ne tiom, tio ja estas temo por debato, kiun ni devus havi.
Mi finas per komento pri la lingva flanko. Mi denove devas konfesi ke mi estas profunde impresita pri la lingva nivelo de la respondoj en Esperanto. Mi apenaŭ trovas erarojn, kaj en provoj por tradukado de frazoj, ĝia nivelo estas altega, eĉ se foje ĝi inventas vortojn aŭ forgesas iun akuzativon. Ĝi eĉ kapablas kompreni kiam enestas mistajpoj en via demando. Kaj tion mi konstatis ne nur en la hispana, sed ankaŭ en alia minoritata lingvo kiel la galega.
Jam en la lastaj tempoj mi konstatis tian kvaliton ekz. en la tradukilo de Guglo. Mi konfesas ke en kelkaj nebeletraj tradukaĵoj, mi utiligas tiun ilon por krei la unuan malneton, ĉar tio helpas ŝpari tempon, kaj ofte havigas solvojn kiujn mi mem ne estus eltrovinta. Kompreneble, poste oni devas kontroli kaj revizii la rezulton, kun granda detalo, ĉar ofte enestas absurdaj eraroj aŭ subtilaj kaptiloj, sed ĉiukaze la kvalito tiel rapide kreskas, ke baldaŭ oni povos preskaŭ blinde fidi la tradukon por la plej simplaj tekstoj. Tio elstarigos apartajn defiojn por la esperanta movado: eble nia lingvo ne tiom necesos kiel interŝanĝa ilo, ĉar la universala lingvo estos la aŭtomata tradukado. Antaŭ nur ses jaroj (mi precize memoras en kiu kongreso tio okazis) tion anoncis al mi esperantista amiko, kaj mi ne kredis lian prognozon. Mi nun estas konvinkita. La estonto estas la aŭtomata tradukado kaj la arta inteligento. Ni ĉiuj estos superfluaj.
(PRAKTIKA NOTO: se vi volas mem provi kaj iom ludi, la proceduro estas tre facila: iru al https://chat.openai.com/, kaj malfermu konton, simple havigante retpoŝtan adreson kaj telefonnumeron, kaj post enskribo simple plenigu la spacon por demando kiu aperos en la retejo; eĉ se la interfaco troviĝas nur en la angla, la demandon vi povas fari en multaj lingvoj. OpenAI estas la kompanio kiu troviĝas malantaŭ alia ilo, la Dall-E, kiu ebligas al vi krei bildojn havigante ajnan frazon, eĉ se absurdan; tiu estas la fonto de la bildoj kiujn vi trovos apude, eĉ se tie ĉi la kvalito estas pli malgranda, probable ĉar tie ĉi mi esploris malpli kaj eble ne adekvate priskribis kion mi celis)